یادداشت روز

۲۳ فروردین ۱۴۰۱نوشتار حاضر درصدد تبیین و تحلیل مهم‌ترین رویدادهای داخلی و خارجی افغانستان در سال ۱۴۰۰ و ارائه دورنمایی از اوضاع این کشور در سال آینده است.اندیشکده راهبردی تبیین- نظام جمهوری اسلامی افغانستان که حاصل اجلاس بن در سال ۱۳۸۰ بود، پس از دو دهه طبق توافق‌نامه دوحه و با خروج نیروهای آمریکایی دچار فروپاشی شد. بازگشت دوباره طالبان به قدرت در مردادماه سال ‌جاری در نوعِ خود تحول بزرگ سیاسی و نظامی بود که پیامدهای بسزایی در سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی از خود بجا گذاشت. شکست آمریکا و ناتو در افغانستان و خروج شتابان نیروهای خارجی به خوبی نشان داد که هم افغانستان وارد مرحله جدیدی از تحولات سیاسی شده و هم تاثیرات آن در سطح منطقه و حتی بین‌المللی غیرقابل انکار است.در نوشتار حاضر تلاش شده است تا چند محور اساسی مورد بررسی قرار گیرد:-‌ دلایل افزایش حملات نظامی طالبان در اوایل سال و سپس اعلام پیروزی؛-‌ بررسی دلایل و اهداف آمریکا از خروج کامل از افغانستان؛– واکاوی پیامدهای خروج آمریکا از منطقه در سطح داخلی و منطقه‌ای؛– ارزیابی پیامدهای روی کار آمدن دولت طالبان در سطح داخلی و منطقه‌ای؛– آینده‌پژوهی از تأثیرات تحولات افغانستان بر امنیت و منافع جمهوری اسلامی ایران. افزایش تلفات نظامی و هزینه‌های مالی جنگ افغانستان از یک‌سو و فرسایشی شدن جنگ در افغانستان، آمریکا را به این نتیجه رساند که برای کاهش هزینه‌های مالی و تلفات نظامی، با گروه طالبان مذاکره کند و آمریکا طبق مفاد توافق دوحه مجبور به خروج از افغانستان شد۱-‌ تغییر نظام سیاسی افغانستان و اعلام طالبانمهم‌ترین دلایل فروپاشی نظام سیاسی افغانستان و پیروزی طالبان را باید در چند محور اساسی خلاصه کرد:-‌ دروغ بزرگ آمریکا در مب یادداشت روز...

۶ اردیبهشت ۱۴۰۱پس از استقرار طالبان در افغانستان، برکناری عمران‌خان و نخست‌وزیری شهباز شریف در پاکستان دومین مسئله حائز اهمیت در مرزهای شرقی ایران است که می‌تواند چالش‌های امنیتی برای تهران به دنبال داشته باشد.اندیشکده راهبردی تبیین- پس از فراز و نشیب‌های بسیار، در نهایت عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان برکنار شد. در حالی که برخی از تحلیل‌گران، شکاف میان نخست‌وزیر و ارتش پرنفوذ پاکستان را علت کنار رفتن وی از قدرت می‌دانند، برخی معتقدند عزل عمران‌خان نتیجه طراحی آمریکا برای تغییر مناسبات در منطقه است. به هرروی به نظر می‌رسد پس از سقوط دولت اشرف غنی و استقرار طالبان در افغانستان، برکناری عمران‌خان و نخست‌وزیری شهباز شریف در پاکستان دومین مسئله حائز اهمیت در مرزهای شرقی ایران است که می‌تواند چالش‌های امنیتی برای تهران به دنبال داشته باشد. از این‌رو فهم پیام‌ها و پیامدهای سقوط دولت عمران‌خان در پاکستان برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است که در این مقاله بررسی می‌شود.۱-‌‌ دلایل سقوط دولت عمران‌خاندلایل سقوط دولت عمران‌خان هم داخلی و هم خارجی است. مخالفان دولتِ عمران‌خان، اعلام کردند که دلیل برکناری وی این بود که نتوانست برخلاف وعده‌ها و شعارهای خود (ایجادِ پاکستان جدید[۱]) با «فساد سیاسی و اقتصادی» مبارزه کند و در دولت وی «بیکاری»، «گرانی‌ و تورم»، افزایش و ذخایر ارزی پاکستان به دلیل همه‌گیری کووید ۱۹ تقلیل و ارزش روپیه ۱۲ درصد کاهش یافت و برنامه ۶ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول عملاً به حالت تعلیق درآمد؛ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کاهش یافت و تورم داخلی برای سوخت و مواد غذایی به ۱۵ درصد رسید[۲]. همچنین دولت خان نسبت به «سیاست‌های هند در کشمیر»، سیاست خارجی منزوی و منفعلی د یادداشت روز...